Gonore (Bel Soğukluğu) nedir?

Gonore (Bel Soğukluğu) , halk arasında bilinen adı ile bel soğukluğu cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Neisseria gonorrhoeae üreme sisteminde özellikle rahim ağzındaki bezlerde üreyebilen bir bakteridir. Bakteri ağız, boğaz, gözler ve anüsde de üreyebilir. Bakteri hücre içinde çoğalan ve üreyen bir bakteridir ve dış ortamda ancak çok kısa süre canlı kalabilir. Bu nedenle bulaşması için cinsel temas gibi çok yakın bir temas gerekmektedir.

Gonore (Bel Soğukluğu) ne sıklıkta görülür?

Gonore (Bel Soğukluğu) çok yaygın bir hastalıktır. Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde her yıl yaklaşık 700 bin kişi hastalığa yakalanmaktadır. Yaklaşık 100 bin kişide 100-150 cıvarında görüldüğü tahmin edilmektedir. Türkiye’deki yaygınlığı hakkında istatistiksel veri yoktur.

Nasıl bulaşır ve kimler risk altındadır?

Bulaşma cinsel yolla olur. Penis ile temas eden vagina, ağız veya anüse bakteri geçer ve çoğalır. Erkeğin boşalması ve meni ile temas gerekmez. Erkeğin penis içinde ürethra içinde yerleşik olan bakteri ürethra akıntısı yani penis ucundan olan akıntının teması ile de bulaşır. Doğum sırasında annede olan bakteri bebeğe bulaşabilir. Tedavi olunsa bile bağışıklık bırakmadığı için gonoresi olan biri ile yeni bir cinsel temas ile yeniden enfeksiyon olabilir. Yani gonoreye karşı hep uyanık olmak gerekir. Cinsel partner sayısı fazla olan veya partnerinin cinsel temas kurduğu kişilerin sayısının fazla olduğu herkes yüksek risk grubuna girer. Cinsel olarak aktif gençler, seks işçileri ve onlarla birlikte olan kişiler risk altındadır.

Bulgular ve şikayetler?

Önemli bir grup erkekte hemen hiç bulgu yoktur. Ancak bulaştırıcı olabilirler. Bazı erkeklerde ise enfeksiyonu aldıktan 2-5 gün içinde bulgular oluşabildiği gibi, şikayetlerin başlaması 30 güne kadar uzayabilir. Penis ucundan beyaz-sarı-yeşil akıntı, idrar yaparken yanma hissi olur. Bazen enfeksiyonun testislere kadar uzanması ile nadiren de olsa testislerde şişme ve şiddetli ağrı da olabilir. Bu durumda erkeğin meni kanallarının tıkanmasına neden olabilen bir enfeksiyon oluşturabilir. Ancak çoğu zaman dış idrar kanalında enfeksiyon sınırlı kalır. Kadınlarda ise genellikle semptomlar daha hafif olur veya hiç olmaz. Vaginal akıntı artar, idrar yaparken yanma hissi olur. Ancak kadında uzun vadede komplikasyonlar daha sık ve ciddi olur. Üst genital sistemi ve tubaları tutabilen enfeksiyon kısırlık oluşturabilir. Hem erkek, hem de kadında makadda da enfeksiyon olabilir. Akıntı, kaşıntı, ağrı, kanama ve ağrılı defekasyon olabilir. Boğaz enfeksiyonu kronik bir boğaz ağrısı şeklinde kendini gösterir. Tanısı oldukça zordur. Oral seks öyküsü hastalığın teşhisinde çok önemlidir.

Komplikasyonları var mıdır?

Kadında uterus tubaları ve yumurtalıkları tutan bir enfeksiyonlar pekçok bakteri ile oluşabilir. Ancak en sık nedenlerden biri gonoredir. Çok hafif olabileceği gibi, yüksek ateş ve şiddetli alt karın ağrısı ile de kendini gösterebilir. Bazen apse oluşturur. En önemli sonucu tuba ve uterus ve overler arasında yapışıklık oluşması, tubaların tıkanması ve kısırlık oluşturmasıdır. Erkekde ise meni kanallarının tıkanmasına neden olan enfeksiyonlar yapar. Çok nadiren kan yolu ile üst sistemlere yayılır, eklem iltihabı ve sepsis oluşturur. Ölüme bile neden olabilir. Özellikle vücut savunma sisteminin bozulduğu hastalıklarda (AIDS başta olmak üzere) bu tarz ileri enfeksiyon daha sık ve kolay olur. Gebelik sırasında gonore alınmış ise veya gonore varken gebe kalınmış ise, ancak doğum sırasında bebeğe bulaşma olabilir. Bu özellikle göz mukozasını tutarak bebekte körlük, sepsis (kan iltihabı) veya eklem iltihapları yapabilir. Gebe kadının doğum öncesi antibiyotik ile tedavisi ve hemen yeni doğanın tedavisi bu komplikasyonları azaltır. Önemli olan hastalıktan şüphelenmektir. Bazen semptom olmayınca komplikasyonlar geç teşhis edilebilir.

Nasıl teşhis edilir?

Enfeksiyonun olduğu düşünülen bölgeden (rahim ağzı, boğaz, penis vs) ince steril bir çubukla akıntıdan örnek alınması yeterlidir. Bu çubuk laboratuvara gönderilir. Bakterinin kültürü yapılabilir veya özel boyama ile bakteri mikroskop ile tespit edilebilir. Gram boyama denilen bu methodla hemen 10 dak içinde teşhis konabilir.

Tedavi

Gonore (Bel Soğukluğu) mikrobu pekçok antibiyotik ile tedavi olabilir. Hastalığın bir ara çok az rastlanmasının nedeni de mikrobun antibiyotiklerin pekçoğuna dirençsiz olması idi. Muhtemelen teşhis edilemese bile başka nedenlerle antibiyotik kullanan kişi bazen farkında olmadan gonoreyi de tedavi ediyordu. Ancak son yıllarda antibiyotiklere dirençli gonore mikropları belirdi. Gonore (Bel Soğukluğu) sıklıkla başla cinsel yolla bulaşan hastalıklarla birlikte olur. Özellikle chlamydia enfeksiyonu sık olur. Gonoresi olan insanları mutlaka diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar yönünden de araştırmak gerekir.

Nasıl korunabilirim?

En garantili yöntem tabii ki tek eşlilik ve emniyetli seks yapılmasıdır. Bunun dışında kondom kullanılması bulaşma riskini azaltır. Erkeklerde penis ucundan akıntı ciddiye alınmalı ve özellikle yakın geçmişte olağandışı seksüel tecrübe söz konusu ise hekime gidilmelidir. Daha önce enfeksiyon geçirmiş olmak immünite bırakmaz, yeniden enfeksiyon kapılabilir. Bu hatırda tutulmalıdır.