Hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastalıktır.
HBV nasıl yayılır ?
Hepatit B, hepatit B’li kişilerin kan veya vücut sıvıları yoluyla bulaşır. HBV visürü en yoğun olarak kanda ve yaralardaki sıvılarda bulunur. Yine vajinal sıvıda ve spermde de HBV virüsü orta yoğunlukta bulunur. HBV hava yolu, yiyecek veya su ile bulaşmaz.
HBV’nin esas bulaşma yolları arasında cinsel ilişki ile, doğumda hepatit B’li anneden bebeğine ve ilaç bağımlıları arasında bulaşma bulunmaktadır.
Doğum sırasında hepatit B taşıyan annenin kan ve vücut sıvıları ile temas eden bebeğe hastalık bulaşmaktadır. HBV emzirme ile bulaşmamaktadır.
Çocuklukta hepatit B’nin bulaşması mümkündür. Erken çocukluk dönemindeki Hepatit B evde kronik taşıyıcı bulunması durumunda bulaşabilmektedir. Kreş ve okullarda da bulaşma olmaktadır. Erken çocukluk dönemindeki bulaşma hepatit B’li kişilerin kan ve vücut sıvıları yoluyla (örneğin herhangi bir yaralanma durumunda veya ciltte bir yara olması durumunda) temas ile oluşur. HBV ısırık yoluyla, yiyeceklerin ağızda çiğnenerek bebeklere verilmesiyle ve hepatit B virüsünü taşıyan kişilerin özel eşyalarının ortak kullanılmasıyla (jilet, diş fırçası gibi) bulaşır.Hepatit B virüsü vücut dışında en az 7 gün boyunca canlılığını devam ettirir ve görüntüde kan olmasa bile virüs bulaştığı nesnelerin üzerinde canlılığını sürdürür.
Hepatit B’nin bulaşma riski, HIV virüsünün bulaşma riskinden 50-100 kat daha fazladır. Hepatit B bulasan kişilerin yaklaşık yarısına yakınında yukarıda sayılan bulaşma yollarından birisi bulunmamaktadır ve hepatit B’nin nasıl bulaştığı tespit edilememektedir.
Hepatit B virüsü bulaştıktan ne kadar süre sonra belirtileri ortaya çıkar?
Hepatit B’nin kuluçka dönemi 6 hafta ile 6 ay arasında değişmektedir.
Hepatit B’nin belirtileri nelerdir?
Hepatit B geçiren erişkinlerin en az %50’sinde belirti görülmez. Hepatit B geçiren 5 yasin altındaki çocuklar nadiren belirti gösterirler. Hepatit geçirmekte olan kişilerde bulantı, iştahsızlık, yorgunluk, kas, eklem veya mide ağrısı, ateş, ishal veya kusma, baş ağrısı, koyu renk idrar, açık renkli dışkı ve ciltte ve gözlerin beyaz kısmında sarımsı renk görülebilir.
Hepatiti B çok ciddi bir hastalıktır. Akut hepatit bulguları olan bir kişi genellikle oldukça hasta hisseder ve hastaneye yatırılması gerekebilir. Her yıl yaklaşık 200-300 Amerikalı ağır hepatit B hastalığı nedeniyle hayatini kaybetmektedir. Erişkinlerin %90-95’i hastalıktan sonra iyileşirler ancak yorgunluk ve genel durumun zayıflığı aylarca devam edebilir.Ek olarak hepatit B ile enfekte olan küçük bebeklerin %90’i, çocukların %30-60’i ve erişkinlerin %5’i hepatit B enfeksiyonunu yenemez ve virüsü vücutlarından uzaklaştıramazlar. Bu kişilerde hepatit B enfeksiyonu kronik olarak devam eder ve taşıyıcı olarak adlandırılırlar.
Kronik hepatit B enfeksiyonu geçirenlerin yaklaşık %15-25’inde sonuçta ciddi karaciğer hastalığı gelişir.Kronik hepatit B hastalığı hepatit B’ye bağlı kronik hastalık, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi hastalıklardan ve ölümlerden sorumludur. Kişiler genç yasta hepatit B’ye yakalanırlarsa bu tarz bir karaciğer hastalığı genellikle orta yasa kadar ortaya çıkmaz.
Kronik hepatit B enfeksiyonu dünyada ne kadar ciddi bir problemdir?
Amerika’da her yıl hepatit B’ye bağlı oluşan siroz nedeniyle 3000-4000 kişi, hepatit B’ye bağlı olarak oluşan karaciğer kanserine bağlı olarak ise 1000-1500 kişi hayatini kaybetmektedir.Kronik hepatit B enfeksiyonu sonucunda oluşan hastalıklar tüm dünyada büyük bir problemdir. Tüm dünyada yaklaşık 350 milyon kişi kronik hepatit B hastasıdır ve her yıl bu kişilerin 500.000-750.000’i karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri nedeniyle hayatini kaybetmektedir.
Hepatit B enfeksiyonunuz olup olmadığını nasıl anlarsınız ?
Hepatit B tanısı kesin olarak sadece kan testi ile konabilir. Kan testi kişinin hepatit B enfeksiyonunun yeni mi yoksa eski mi olduğunu da gösterir. Test eğer kişinin geçmişte enfekte olduğunu (eski bir enfeksiyon) gösteriyorsa, ayni zamanda bu hastalığa karsı koruyucu antikorlar geliştirip geliştirmediğini (hastalığı yenip bağışıklık cevabi oluşturup olusturmadigini) veya vücutlarında virüsü hala taşıyıp taşımadıklarını ve kronik enfeksiyonları olup olmadığını gösterir.
Hepatit B’nin tedavisi var midir ?
Akut hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Kronik hepatit B enfeksiyonunda kullanılabilen ve faydalı olabilen üç tedavi yöntemi (interferon, lamivudine, ve adefovir) vardır. Ancak bu tedavi yöntemleri herkese uygulanamamaktadır.
Hepatit B geçiren bir kişi ne kadar süreyle hastalığı bulaştırabilir ?
Akut veya kronik hepatit B geçirmekte olan bir kişi kanında hepatit B virüsü bulunduğu sürece hastalığı bulaştırabilir. Bir kişinin kanında virüs bulunup bulunmadığı ise sadece kan testi ile anlaşılabilir.
Hepatit B virüsünü taşıdıklarını bilen kişiler virüsü başkalarına bulaştırmamak için çok dikkatli olmalıdırlar. Bu kişilerin aileleri, ayni evde yasayan kişiler ve cinsel partnerleri mutlaka hepatit B’Ye karsı asılanmalıdırlar. Hepatit B virüsünü taşıyan kişiler kan vermemeli, diş fırçası, jilet ve diğer kişisel bakim ürünlerini başkaları ile paylaşmamalıdırlar. Hepatit B virüsünü vücutlarında taşıyan anneler ve diğer kişiler bebeklere ağızlarında çiğnedikleri yiyecekleri vermemelidirler.
Hepatit B hapşırma, sarılma, öksürme, yiyecek ve su, çatal, bıçak, tabak veya bardak vs paylaşımı ile bulaşmaz. Kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişiler isten, okuldan, kreşten uzak kalmak zorunda değildirler.
Hepatit B virüsü ile karsılaşırsanız ne yapmalısınız ?
Hemen doktorunuza ulaşınız. Eğer hepatit B asisi yaptırmamış bir kişi hepatit B virüsünü taşıyan bir kişinin kan veya diğer vücut sıvıları ile temas ederse, en kısa zamanda hepatit B asisinin ilk dozunu ve hepatit B immünglobulini (hepatit B virüsüne karşı koruyucu antikorlar içeren kan ürünü) almalıdır. Bu ilk uygulamayı takiben diğer hepatit B asisi dozlarını da tamamlamalıdır.
Hepatit B birden fazla kez geçirilebilir mi ?
Hayır. Eğer akut hepatit B enfeksiyonu geçirdiyseniz ve kanınızda hepatit B virüsüne karsı koruyucu antikorlar oluştuysa bu sizin hastalığa karsı bağışıklık kazanmış olduğunuzu gösterir ve tekrar hepatit B enfeksiyonu geçirmenizi engeller.
Hepatit B’nin hepatit A ve C’den farkı nedir ?
Hepatit A, B ve C hastalıklarının üçü de karaciğere saldıran ve hasar veren virüsler tarafından meydana gelmektedir. Hepatit A hastalığı geçiren kişilerin dışkısı ile yaydığı hepatit A virüsünün bulaştığı yiyecek ve içeceklerin ağız yoluyla alınması ile bulaşır. Daha az sıklıkla olmak üzere hasta olan kişi ile yakin temas (cinsel ilişki, ayni evde yasamak) ile de bulaşabilmektedir.
Hepatit C, hepatit B’nin bulaşma sekline benzer yollarla (kan ve vücut sıvıları yoluyla) yayılır. Hepatit A kronikleşmezken, hepatit C hayat boyu sürebilecek karaciğer problemine yol açar.
Hepatit A ve B için asi olmasına rağmen hepatit C için yoktur. Bu hastalıklardan birisini geçirmiş olmak diğer ikisine karşı korunma sağlamaz.
