
Doğum Kontrol Hapı
Sentetik östrojen ve progesteron içeren koruyucu haplardır (oral kontraseptif-OK). Düşük dozlu ve normal dozlu tipleri yanısıra emziren kadınlar için sadece progesteron içeren tipleri de vardır (minipill).Etki Mekanizması
- Yumurtlamayı baskılar.
- Rahim ağzındaki salgıyı kalınlaştırarak spermin geçişini engeller.
- Rahim duvarını değiştirerek yerleşmeyi engeller.
Olumlu Yönleri Nelerdir?
- Yüksek etkinlik (100 kadın yılında 1-3 gebelik)
- Kolay kullanım (kadın kendisi başlayıp istediğinde kendisi bırakabilir)
- Cinsel ilişkiden bağımsızdır
- Bırakıldığında doğurganlık hemen geri döner
- Sağlık yönünden faydaları: Adet kanamalarını düzenler
- Kansızlığı azaltır
- Adet öncesi gerginliği azaltır
- Yumurtalık ve rahim kanseri riskini azaltır
- Dış gebeliği önler
- İyi huylu meme hastalığı riskini azaltır
- Aknelere iyi gelir
- Kıllanmayı azaltır
- Kemik erimesi riskini azaltır
Olumsuz Yönleri Nelerdir?
- Hergün hap alınması hatırlanmalıdır.
- Kullanımın ilk 3 ayında bulantı, kusma, ara kanama, kilo artışı, göğüslerde gerginlik görülebilir.
- Bazı kadınlarda ruhsal değişiklik olabilir.
- Özellikle sigara içenlerde nadiren de olsa dolaşım bozukluklarına neden olabilir.
- Kan basıncını yükseltebilir.
- Bazı ilaçlarla etkileşimi vardır.
Kimler Kullanabilir?
- Yaşı ve doğum sayısı ne olursa olsun etkin biçimde korunmak isteyen kadınlar
- Doğumdan sonra emzirmeyip 4 hafta geçmiş olanlar; ya da 6 ay geçmiş olup halen emzirenler
- Düşük sonrası
- Kansızlığı olanlar (OK’ler adet kanamasını azaltır)
- Adet sancısı olanlar
- Düzensiz adetleri olanlar
- Adet öncesi gerginliği olanlar
- Dış gebelik öyküsü olanlar
- İyi huylu yumurtalık kisti olanlar
- İyi huylu meme hastalığı olanlar (kist veya fibroadenomlar)
- Ailesinde yumurtalık kanseri olanlar
Kimler İçin Uygun Değildir?
- Gebelik şüphesi olanlar
- Geçmişte veya halen meme kanseri tanısı konanlar veya kuşku duyulanlar (araştırmaların çoğu OK’ların meme kanserine neden olmadığı veya meme kanserini önlemediğini gösterse de kesin sonuçlu araştırmalar çıkana kadar meme kanseri kuşkusu olanlara OK verilmemelidir)
- Damar tıkanıklığı geçirmiş olanlar
- Üreme organlarında kanser bulunanlar
- Kalp hastalığı kuşkusu olanlar veya enfarktüs geçirenler (östrojen kan pıhtılaşmasını arttırabilir)
- Yeni geçirilmiş karaciğer hastalığı olanlar (OK’lar karaciğerde yıkılır)
- Emziren kadınlar (bebek 6 aydan küçükse)
- 35 yaşından büyük ve günde 15’den fazla sigara içenler
- Şiddetli başağrıları olanlar (özellikle migren)
- Gebelik sırasında veya daha önce hap kullanırken sarılık geçirmiş olanlar
- Yüksek tansiyonu olanlar
- 40 yaşından büyük ve diyabet, ailede kalp hastalığı öyküsü, ve hipertansiyon gibi kalp hastalığı riski olanlar
Nasıl Kullanılır?
- Başlamak için en uygun zaman adetin ilk günüdür, çünkü o aydan itibaren koruma sağlar.
- Emzirme yoksa doğumdan sonraki 3-4 hafta içinde başlanabilir.
- Kendiliğinden düşük veya gebelik sonlandırılmasından 7 gün sonra başlanabilir.
- Hergün aynı saatte, yatarken veya sabah diş fırçalamadan sonra gibi akılda kalacak bir zamanda alınmalıdır.
- 21 hap bittikten sonra 7 gün ara verilip yeni kutuya başlanır. İlk kutudan sonra hapa başlama zamanı ile adet günü arasında ilişki yoktur.