Rahim İçi Araç (Spiral)
Rahim içi araç (RİA) plastik ve/veya metalden (genellikle bakır) yapılmış ve rahim boşluğuna yerleştirilen küçük esnek bir araçtır. Ayrıca yavaş salınan hormon (progesteron) içeren tipleri de vardır.Gebeliği Nasıl Önler?
- Spermin üst üreme yollarına ulaşmasına engel olur.
- Yumurtanın tüplerden rahime geçişini önler.
- Döllenmeyi engeller.
- Progesteron içeren çeşitleri rahim ağzındaki salgıyı kalınlaştırarak spermin rahime geçmesine de engel oluşturur.
Olumlu Yönleri Nelerdir?
- Yüksek etkinlik (100 kadın yılında 0.3-1)
- Takıldığı anda başlayan ve uzun süreli etkinlik (Multiload ve NovaT için 5 yıl)
- Çıkarıldığı anda doğurganlığın hemen geri dönmesi
- Az ve sadece lokal yan etki
- Cinsel ilişkiden bağımsız olması
- Sorun olmadığı takdirde yılda bir kez kontrolün yeterli olması
- Emzirmeyi etkilememesi
Olumsuz Yönleri Nelerdir?
- Uygulama ve çıkarılması için eğitilmiş personel gerekmesi
- Risk grubunda pelvik enfeksiyon riskini arttırması
- Adet miktarında artma, lekelenme ve kramplar (genellikle üçüncü aydan sonra azalır)
- Uygulama sırasında az da olsa rahmin delinmesi riski
- Yerinden kayma ve dışarı atılma riski
- RİA AIDS, herpes gibi cinsel yoldan geçebilen hastalıklardan kadını korumaz.
Kimler Kullanabilir?
- Günlük kullanım gerektirmeyen yöntem isteyenler
- Uzun süreli ve etkin koruma isteyenler
- Emziren kadınlar
- Daha önce RİA kullanımında başarılı olmuş kadınlar
- Bir ya da daha fazla çocuğu olan kadınlar
- Hormonal yöntem istemeyen ya da 35 yaşın üstünde sigara içen kadınlar
- Pelvik enfeksiyon riski düşük kadınlar
Kimler İçin Uygun Değildir?
- Gebelik kuşkusu olanlar
- Halen, yakında geçirilmiş ya da tekrarlayan pelvik enfeksiyonu olan hastalar
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için risk grubunda olanlar
- Tanı konmamış anormal kanaması veya anormal servikal smeari olan hastalar
- Adetleri ağrılı, uzun veya aşırı kanamalı olanlar (hormon içeren RİA’lar hariç)
- Dış gebelik öyküsü olanlar
- Ciddi kansızlığı olanlar
- Myom veya çift rahim gibi rahimde şekil bozukluğu olanlar (uygulanması zor, rahimden atılma riski fazla)
- Aşırı rahim ağzı darlığı olanlar
- Şikayet veren kalp kapak hastalığı olanlar
- Kan pıhtılaşma bozukluğu olanlar
- Enfeksiyon riskini yükselten bir hastalığı olanlar (lösemi, diyabet, AİDS, uzun süreli kortizol kullanımı gibi)
Ne Zaman Takılır?
- Gebelik şüphesi yoksa adet boyunca herhangi bir zamanda takılabilir.
- Normal doğumdan 6 hafta, sezaryenden 8 hafta sonra takılabilir.
- Enfeksiyon belirtisi yoksa kendiliğinden düşük veya kürtajdan sonra hemen takılabilir.
İzleme Nasıl Olmalıdır?
- Uygulamadan sonraki ilk adetten sonra ve izleyen her yıl bir kere olmak üzere kontrole gelmelisiniz. Bu muayenelerde RİA’nın yeri, enfeksiyon varlığı, ve sizin şikayetleriniz değerlendirilecektir.
- Her adet sonrası RİA’nın ipleri kullanıcının kendisi tarafından kontrol edilmelidir.
- Şu belirtilerin varlığında kontrol zamanı beklenmeden doktora başvurmalıdır: Adet gecikmesi; anormal lekelenme veya kanama; karın ağrısı; ağrılı cinsel ilişki; anormal akıntı; halsizlik, ateş, titreme; ipliklerin kaybolması, kısalması veya uzaması; aşırı kanama; aracın düşmesi.
- Etkinlik süresi dolduğu için çıkarıldığında bir sorun yoksa hemen yenisi takılabilir.
- Süresi dolduğunda veya gebelik arzulandığında adetin herhangi bir gününde çıkarılabilir. Çıkarma, ipler görünüyorsa ağrısız basit bir işlemdir. İpler görülmüyorsa kürtaj benzeri bir işlem gerekir,ve genel anestezi.gerekebilir.