
Yumurtalık Ne Demektir
Yumurtalıklar veya tıbbi terimi ile overler kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Rahmin iki yanında iki adet yaklaşık üç cm çapında elips biçiminde yaklaşık olarak iri bir badem görünümünde organlardır. Yumurtalıklar hemen yüzeyin altındaki 2-3 mm bir tabaka içinde üremeyi sağlayan yumurtaları barındırırlar. Kadında yumurtalar daha anne karnında iken oluşur ve yaklaşık bir milyon yumurta ile doğarlar. Yetişkin adet görmeye başlayan bir kadında artık sadece 400 bin yumurta kalmıştır ve her ay 400 kadar yumurta harcanır, sonuçta 45-55 yaşları arasında tüm yumurtalar bittiği için menopoz dönemi başlar. Yumurtalıklar hem yumurta üretir, hem de estrogen ve progesteron salgılarlar. Bu hormonların pekçok dokuda fonksiyonları vardır, ama ana işlevleri rahim içindeki endometrium denilen dokuyu oluşturmak ve gebeliğe hazırlamaktır.Yumurtalık Kanseri – Over Kanseri
Yumurtalık kanseri kadında en sık rastlanan kanserler sıralamasında yedinci gelmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde her yıl 25 bin kadında yumurtalık kanseri teşhisi konulmaktadır Kanser sıralamasında yedinci olmakla birlikte en çok öldüren kanserler listesinde beşinci sırayı işgal eder. Muhtemelen teşhis konulmasında zorluk ve genellikle teşhis konulduğunda ileri evrelerde olmasından dolayı öldürücü olmaktadır. Erken tanı konulan hastalarda yaşam olasılığı çok yüksektir. Ne yazık ki, kanser vakalarında sadece %20 hastada erken tanı konulabilmektedir. Yumurtalık kanseri terimi aslında pekçok kanser tipini kapsayan genel bir terimdir. Yumurtalıklarda bulunan değişik doku tiplerinin herbirinin ayrı kanserleri vardır. En sık rastlanan kanser tipi yumurtalığın üzerini kaplayan ince epitel hücrelerinden köken alan tiptir. Yumurtalığın iyi huylu tümörlerine de çok sık rastlanır. Yumurtalık kanseri ileri evrelere gelmeden genellikle bulgu vermez. Pekçok hasta erken evrelerde aşağıdaki bulgulardan şikayet ederler. Ama pekçok başka hastalık da aynı bulguları verebilir. Bunlar; Şişkinlik hissi Kasık veya karın ağrısı Sık idrar yapma ihtiyacı Yeme güçlüğü veya az yemekle çok şişkinlik olması…Kanser Ne Demektir ?
Hücrelerin büyüme ve bölünmeleri inanılmaz bir organizasyon içinde olur. Böylece hücreler bir arada dokuları oluşturur. Dokular bir arada organları yaparlar. Kanser hücre içinde bir nedenle oluşmuş bir değişiklikle normal dışı bölünme sonucu oluşur. Hızla ve düzensiz olarak büyüyen ve çoğalan hücreler etraf dokulara baskı yaparak, onların fonksiyonlarını bozarak ve vücudun sağlıklı organları için gerekli olan besin ve oksijeni tüketerek kişinin ölümüne neden olurlar. Bu şekilde düzensiz bir kitle oluşturan hücrelerin oluşturduğu yapıya tümör denilir. Tümörler iyi huylu veya kötü huylu olabilir. İyi huylu tümörler genellikle ölüme neden olmazlar, cerrahi olarak çıkarıldıklarında yeniden oluşmazlar, etraf dokuların içine doğru gelişip, onların fonksiyonlarını bozmazlar (sadece bazen baskı nedeni ile sorun oluştururlar). Fakat en önemli ayırt edici özellikleri kanserler gibi uzak dokulara sıçramazlar. Kanserli hücrelerin uzak organ ve dokulara sıçramasına metastaz ismi verilir.Risk Faktörleri
Yumurtalık kanseri riskini arttıran nedenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: Ailede kanser öyküsü: Annesi, kızkardeşi veya kızında yumurtalık kanseri görülen kadınların yumurtalık kanseri oluşturma riskleri daha fazladır. Gene ailede meme, rahim, bağırsak, rektum kanseri olması riski arttırır. Bazı genetik testler kadınların yumurtalık ve meme kanseri risklerini belirlemede yardımcı olabilir. Bu nedenle ailede bu tip kanser olan kadınlar hekimlerini uyarıp bu testlerin yapılmasını istemelidirler. Kendinde kanser görülen bir kadın yumurtalık kanseri konusunda da risk taşımaktadır. Yaş: 55 yaşından büyük kadınlarda yumurtalık kanseri daha sık görülür. Hiç gebe kalmamış kadınlarda daha sık görülür Hormon tedavisi: Kesin olmamakla birlikte menopozda 10 yıldan daha uzun süre progesteron almadan sadece estrogen kullanmış kadınlarda over kanseri riski daha fazladır. Bilimselliği hakkında ciddi şüpheler olmakla birlikte bazı çalışmalar kısırlık ilaçlarının uzun süre kullanımının kanser riskini arttırdığını ileri sürmektedirler. Talk pudrasının (ameliyat eldivenlerinde kullanılır) ameliyat sırasında karın içine düşmesinin risk faktörü olduğu iddia edilir Aşırı kilolu olmak Bu riskleri taşımak kanser olunacağı anlamına gelmez. Sadece daha fazla risk taşınıyor demektir.Teşhis Nasıl Konulur ?
Ne yazıkki teşhis genellikle kanser ileri evrelere ulaşıp ciddi bulgular oluşturunca konulabilir. Düzenli olarak yapılan muayene ve ultrasonografi ile erken tanı konulabilir. Bazı kanser işareti olan kan testleri yardımcı olabilir. Genellikle muayenede ultrasonografi ile yumurtalıklarda bir kist veya kitle tespit edilir ve ayırıcı tanı için bu kan testleri istenir. Bunlar; CA-125, CA 19-9 gibi kanda bulunan bazı maddelerdir. Bu maddelerin kandaki miktarı yumurtalık kanserlerinde ve bazı iyi huylu hastalıklarda da artabilir. Tek başına teşhis koydurmaya yetmez, ama şüpheli dokudan biyopsi alma konusunda karar vermeyi kolaylaştırır. Bazen biyopsi yapılmadan direkt olarak ameliyata karar verilir. Ameliyat sırasında yapılan patolojik inceleme ile kanser tespit edilip, uygun operasyon planlanıp uygulanabilir. Genellikle teşhis için laparotomi denilen karının sezaryende olduğu gibi kesilip incelenmesi yapılır. Ancak giderek laparoskopi denilen uygulama yaygınlık kazanmaktadır. Laparoskopi de karın cildi üzerinde küçük delikler açılıp, buradan sorulan kamera ve cerrahi aletler yardımı ile operasyon yapılabilmektedir. Bazen sadece kanserin ne kadar yayıldığını tespit etmek için de kullanılır. Görüş alanı genellikle laparotomiden daha iyidir. Üstelik büyüterek gösterdiği için yararlı olabilir.Grade (Derecelendirme)
Patologlar kanserli hücrelere mikroskopla bakar ve kanserli hücrelerin görünüşlerine göre kanseri derecelendirirler. Grade 1-3 arasında puan verilir. Grade 3 kanser hücreleri daha az organizedir, görünümleri bir dokuyu daha az taklit eder ve uzak metastazları daha çok ve kolay yaparlar. Dolayısı ile daha öldürücüdürler.Evrelendirme
Kanserin yayılma düzeyini anlamak için yapılır. Tabii kanser tedavisini planlamak ve tedavi metodlarının değerlendirilmesi için kullanılırlar. Genellikle bazı tetkikler ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak kanserin ne kadar yayıldığı anlaşılmaya çalışılır. Ancak çoğu zaman cerrahi ile kanserin yayılımı anlaşılır. Bu testler CT scan: Radyolojik olarak organların resimlenmesi yöntemidir. Cihaz ile vücudun istenilen bölgelerinin kesitleri resimlenir. Akciğer rontgeni: Tümör veya akciğerde sıvı görünebilir. Sıklıkla tümörler akciğere sıçradığı için yapılır. Bağırsak filmleri Kolonoskopi: Kalın bağırsak içinin özel bir kamera sistemi ile gözlenmesi Laparoskopi: Açılan küçük deliklerden karın içinin direkt kamera ile gözlenmesi Borderline Tümörler: Bu tümörler de kanser hücrelerinden oluşur, ancak kötü huylu olma potansiyelleri düşüktür. Henüz yumurtalık ve hatta kist dışına çıkmamışlardır. Bunlarda yumurtalığın bazen sadece tümör dokusunun bile alınması tedavi için yeterlidir.- Evre I: Kanser bir veya iki yumurtalıktadır. Kanserli hücreler yumurtalık yüzeyinde veya karın içindeki sıvıda bulunurlar
- Evre Ia Tümör sadece tek yumurtalıktadır.
- Evre Ib Tümör her iki yumurtalıkta da vardır.
- Evre Ic Karın boşluğu içindeki sıvının incelenmesinde yumurtalık dışında kanser hücresi burada da görülür.
- Evre II: Karın alt kısmındaki pelvis denilen alandaki başka dokulara da kanser sıçramıştır. Rahim, tubalar, mesane veya rektuma kanser sıçramıştır
- Evre IIa Tümör yumurtalık dışında diğer organlara da sıçramıştır. Ancak bu sıçrama vagina, uterus veya tubalardan ibarettir. Hala tümör küçük pelvis içindedir.
- Evre IIb Pelvis içindedir, ama diğer farklı tipdeki bağırsaklar, mesane gibi organlara da sıçramıştır. Karın içindeki sıvıda kanser hücreleri olabilir.
- Evre III: Kanser çevre lenf dokularına ve pelvis dışındaki organlara sıçramıştır.
- Evre IIIa Küçük pelvis dışında karın organlarında da tümör vardır. Fakat tümör boyutları ancak mikroskopla görülebilecek kadar küçüktür.
- Evre IIIb Abdomendeki tümörler < 2 cm boyutlardadır.
- Evre IIIc Tümör >2 cm
- Evre IV:Karın ve pelvis dışındaki organlara sıçramıştır. Karaciğer, akciğer, beyin gibi organlarda da kanser görülür.