Premenstruel sendrom veya adet gerginliği sendromu

Prementruel sendrom (PMS) menstruasyon ile alakalı şiddetli fiziksel ve psikolojik bulguların tamamını içeren bir deyimdir (Adet öncesi gerginlik). Yaklaşık olarak kadınların %30-40 ında hayatlarını ciddi şekilde etkileyen şiddette menstrual şikayetler vardır. Adet öncesi veya sırasında kadınların şikayetçi oldukları yaklaşık 150 kadar bulgu olsada en sık rastlanan depresyondur. Genellikle bulgular adetten 7-10 gün önce başlar ve adetle birlikte veya birkaç gün içinde geçerler.

Fiziksel Bulgular:	Psikolojik bulgular:
Şişkinlik Şiş, gergin ve ağrılı memeler Yorgunluk Başağrısı Kabızlık Sakarlık	Kızgınlık ve öfke İç sıkıntısı, dalgınlık Ağlama ve depresyon nöbetleri Gerginlik ve huysuzluk Konsantrasyon güçlüğü

PMS tanısı yukardaki şikayetlerin düzenli olarak adet dönemleri ile ilişkisinin olduğunun gösterilmesi ile konulur. En az 3-6 ay süre ile şikayetler bir takvim üzerine kaydedilmeli ve gerçekten şikayetlerin siklik olduğu gösterilmelidir. PMS neden olur henüz bilinmemektedir. Genellikle itham edilen kadınlık hormonlarının dengesizliği teoremi artık kabul görmemektedir. Olay muhtemelen daha komplikedir. Beyin kimyası (dopamine, norepinephrine ve serotonin) ile ilgili olması daha yüksek bir seçenek olarak görülmektedir. Estrojen yüksekliği, progesteron düşüklüğü, Vit B6 yetersizliği, serotoninin düşük seviyesi, prolactinin yüksek olması, bozulmuş vucut şeker metabolizması suçlanmış, ancak hiçbiri bilimsel yöntemlerle ispat edilememiştir.

PMS diğer menstrual siklus bozukluklarından aşağıdaki nedenlerle ayrılır:

Adete yaklaştıkça bulguların şiddeti artar Bulgular adet başlayınca veya hemen arkasından azalır ve geçir Bulgular en az arka arkaya 3 ay boyunca benzer dönemlerde devam etmelidir. PMS bulguları yaşlandıkça ve genellikle her gebelikten sonra daha da artar. PMS li hastalarda ayın belli dönemlerinde alkol, çikolata gibi maddelere karşı hassasiyet oluşabilir. Aile fertlerinde de PMS bulgularının daha sık görülmesi hastalığın genetik komponenti olduğunu da düşündürmektedir. Öte yandan bazı kadın aktivistleri böyle bir hastalığın olmadığını bunun kadınları damgalamak için uydurulan suni bir hastalık olduğunu iddia etmektedirler. Gerçekten bu aslında hormonal, beyindeki bazı kimyasalların dönemsel olarak başlangıcını oluşturduğu, ama psikolojik durum, aile sorunları, yorgunluk vs pekçok olayın üst üste gelmesi sonucu şikayetlerin oluştuğu bir bulgular yığını olarak da değerlendirilebilir.

Premenstruel disforik bozukluk

İngilizce olarak Premenstrual dysphoric disorder (PMDD) olarak yazılan bu rahatsızlık PMS e göre daha şiddetli seyreder. Kadınların %3-8 inde tespit edilmiştir. PMS hafif bir başağrısına benzetilirse PMDD yi migren olarak düşünmek gerekir. İEn önemli bulgular şiddetli gerginlik, anksiyete ve duygulanım bozukluğudur. Major depresyon, doğum sonu depresyonu ve benzeri psikolojik rahatsızlıklarla birlikte görülmesi daha sık olur. Bazı semptomlar çok benzese de major depresyondan farklı bir rahatsızlıktır. PMDD bulguları sikliktir. Adet ile birlikte veya birkaç gün içinde kaybolur. Halbuki depresif hastalıklar tedavi edilmezse haftalar aylar sürebilirler.

Adet Krampları

Pekçok kadın adet dönemlerinde kramplardan şikayet ederler. Bazıları için bu alışıldık bir durumdur ve adet görmenin başka türlüsünü bilmezler. Ancak bazen bu kramplar günlük işlerini yapamayacak ve hayat tarzlarını etkileyecek kadar ağrılı olabilir. Mentrual kramplar uterus kasılmalarından kaynaklanır ve prostaglandin denilen hormona benzer bir madde nedeni ile oluşurlar. Adet ağrıları ve krampları sırasında ishal, baygınlık hissi ve ani terlemeler de sıklıkla eşlik edebilir. Bunun nedeni prostaglandinlerin aynı zamanda barsak hareketlerini hızlandırması ve damarlarda genişleme sonucu kan basıncının düşmesine neden olmasıdır. Tedavi için adet dönemlerinden önce başlamak üzere ve adet süresinde prostaglandini düşüren ilaçlar kullanılabilir.