Hormon Tedavi Alternatifleri

Hormon tedavisinin en önemli faydalarından biri terleme, ateş basması gibi kadınların sıklıkla şikayetçi oldukları bulguları başarı ile kontrol etmesi ve kemik erimesini engellemesidir. Bu faydalarına rağmen pekçok kadın hormon kullanmaktan kaçınmaktadırlar. Bazen yan etkileri, bazen meme kanseri konusundaki son yayınlar alternatif tedavi arayışlarına neden olmaktadırlar.

Beslenme

Hayatın tüm aşamalarında beslenme önemlidir. Menopoz yıllarında da dengeli ve yaşın gereklerine uygun beslenme menopoz şikayetlerinin azalmasına yardımcı olabilir. Kilo alınmasının engellenmesi, kalp ve damar hastalıkları açısından düşük kolesterollü gıdalar ve osteoporoz açısından kalsiyum ve vit D den zengin gıdalar menopoz şikayetlerinin azaltılmasında önemlidir. Menopozda dengeli beslenme aşağıdaki gıdalar içermelidir:

• Daha fazla meyva ve sebze
• Posalı gıdalar – kepekli ekmek, buğday gevreği vs
• Tuzdan fakir gıdalar – yemek pişirmede tuzu azaltma ve sofrada yiyeceklere ekstra tuz atmama şeklinde
• Kafein den uzak durulmalı. Çay, kahve, kolalı içecekler kafeinden zengindirler
• Şekerli ve yağlı gıdalar azaltılmalı
• Yağda kızartma yerine ızgara veya fırında et – balık tercih edilmeli
• Kırmızı et azaltılmalı. Balık veya beyaz et tercih edilmeli

Egzersiz – Aktivite

Kemik gelişimi için özellikle ağırlık kaldırma veya itme tarzındaki egzersizler çok faydalıdır. Endorfin salgısını arttırdığı için egzersiz genel iyilik hali yaratır ve depresyon riskini azaltır. Menopozda özellikle hormonal değişiklikler ve hayat tarzındaki değişiklikler (çocukların evden gitmesi, yaşlılık psikolojisi, eş çatışması, çalışma koşullarının değişmesi, emeklilik vs) nedeni ile depresyon sık görülmektedir. Yüzme, bisiklete binme, yürüme bandında yürüme gibi egzersizler hem eklemleri hem adeleleri çalıştıran aktivitelerdir.

Tatil ve Dinlenme

Aşırı stress ve yorgunluk menopoz bulgularını arttırabilir veya tahammül edilmez hale getirebilir. Aşırı stress gene kalp damar hastalıkları ve hipertansiyon riskini de arttırır. Menopoz yaşındaki kadınlar bazen psikolojik destek alarak, bazen basit tedbirlerle yeterli dinlenme ve gevşeme imkanı yaratmalıdırlar.

Sigara

Sigara kan estrojen seviyesini azaltır. Diğer genel sağlığı bozan etkilerinin dışında sadece bu etki ile bile menopoz bulgularının daha ağır olmasına ve erken başlamasına neden olabilir.

Reçete İle Verilen Bazı İlaçlar

Sıcak basmaları (Hot flush) Clonidine (Dixarit) Genellikle migren veya yüksek tansiyon için kullanılır. Ancak kadında sıcak basmaları ve terleme şikayetlerini de azaltır. Günde iki kez 50-75 µg dozda kullanılır. Uyuma güçlüğü, ağız kuruluğu, baş dönmesi gibi yan etkileri olabilir. Progesteron Medroxyprogesterone acetate (Provera) ve Megestrol acetate (Megace) sentetik progesteron hormonlarındandır. Özellikle sıcak basması için faydalıdırlar. Genellikle meme kanseri nedeni ile estrojen kullanamayan kadınlarda tercih edilir. Tromboz denilen toplar damar içinde istenmeyen bölgelerde pıhtılaşma riskini arttırması en önemli yan etkisidir. SSRI (selective serotonin reuptake inhibitor) Bunlar terleme ve ateş basması şikayetlerine faydalı olabilir. Aslında anti-depresan olarak kullanılırlar. Aynı zamanda menopozda sık rastlanan depresyon, ruhsal sıkıntılara da faydalıdır. Venlafaxine, Fluoxetine, Paroxetine bu grup ilaçlardandır. Bulantı, baş dönmesi, uyku problemleri, dalgınlık ve bazen sinirlilik yan etkileri arasındadır. Hormon tedavisinin yasak olduğu hastalar için iyi bir alternatiftir. Osteoporozis Osteoporoz tedavisinde ilaç seçimi hastanın yaşı, kemik yoğunluğuna, eski hastalıklarına, aktivite durumuna göre planlanır. Normal olarak hormon tedavisi kemik yoğunluğunu korumak için ana tedavidir. Ancak hormon tedavisinin uygun olmadığı durumlarda bazı alternatif ilaçlar mevcuttur. Vaginal Atrofi Estrojen hormonunun azlığı hemen vaginal dokuda kuruluk hissi oluşturur. Vagen içini döşeyen deri (mukoza) incelir ve frajil olur. Hastada özellikle cinsel ilişkide ağrı ve rahatsızlık hissi oluşturur. Hasta vaginal mantar hastalıklarına karşı daha hassas hale gelir. Gene ilk akla gelen ilaç estrojen içeren vaginal tabletler, kremler veya fitillerdir. Düşük dozlarda estrojen içeren bu ilaçlar sistemik etki oluşturmadan sorunları azaltırlar. Genellikle geceleri 2 hafta süre ile kullanılır, sonra haftada iki kez devam edilmesi yeterli olur. Vaginal nemlendirici veya kayganlaştırıcı su bazlı kremler veya jel halinde ilaçlar özellikle cinsel ilişki sırasındaki kuruluk ve rahatsızlık hissine yardımcı olabilirler.

Reçetesiz Satılan İlaçlar

Fitoestrojenler Bitkisel bir ilaçtır. Estrojene benzer etkileri vardır. Bazı Asya ülkelerinde ve Japonya da geleneksel olarak bu tür bitkiler tüketilmektedir ve menopozda görülen şikayetler batı ülkelerindeki kadınlara göre daha az görülmektedir. Kalp hastalığı, osteoporoz, meme kanseri, rahim kanseri ve barsak kanseri de daha az sıklıkta görülmektedir. Bu bulgular fitoestrojenlere olan ilgiyi arttırmıştır. Çavdar, kahverengi pirinç, buğday, bulgur, ayçiçeği, susam, kabak çekirdeği, soya, bezelye, fasulye, kırmızı soğan, biber, sarımsak, brokoli, domates fitoestrojenden zengin gıdalar arasında sayılabilir. Estrojenin kesin yasak olduğu kadınlarda (meme kanseri, rahim kanseri) özellikle tümörler estrojene hassas iseler bu bitkisel estrojenler de kullanılmazlar. Evening Primrose / Starflower Oil Gamma Linoleic Asit içerirler. Memede ağrı ve hassasiyet için sıklıkla kullanılırlar. Etkileri sınırlı ve değişkendir. Genellikle günde 240 mg kullanılır ve etki için en az iki ay kullanılmalıdır. Sonra doz semptomlara göre azaltılır. Bazı ağrı kesicilerle, kalp ilaçları, pıhtılaşma bozukluğu ilaçları, psikiyatride kullanılan bazı ilaçlarla etkileşebilir. Baş ağrısı, bulantı, cilt döküntüleri de yan etkileri arasındadır. Bitkisel İlaçlar Bitkisel ilaçların menopozda kullanımı ile ilgili bilimsel araştırmalar yetersizdir. Özellikle ateş basmaları, terleme ve ruhsal dalgalanmalar için faydalı olduğu iddia edilmektedir. Bu tür ilaçlar genellikle klasik ilaçlara yardımcı olarak tavsiye edilir ve çoğu kez gıda desteği olarak kullanılırlar. Dozajları, yan etkileri ilaçlara göre daha az kontrol edildiği ve üzerlerinde çok az araştırma yapıldığı için emniyetli olduklarını söylemek zordur. Sık kullanılan bazı bitkisel ilaçlar aşağıdaki gibidir. Bu bitkiler aktarlardan temin edilebilirler. Agnus Castus Genellikle premenstrual gerilim sendromu tedavisinde kullanılır. Ruhsal dalgalanmalar ve sinirlilik için tavsiye edilir. Hormon tedavisi ile birlikte kullanıldığında olumsuz yan etkiler oluşturabilir. Black Cohosh Sıcak basması, ağlama nöbetleri, ruhsal dalgalanmalar, depresyon gibi şikayetler için kullanılır. Tansiyon ilaçları, aspirin ile olumsuz etkileşimler rapor edilmiştir. Ginkgo Biloba Hafıza üzerinde olumlu etkileri olduğu iddia edilmektedir. Pıhtılaşma süresini arttırabilir. Warfarin, aspirin gibi ilaçlar kulanılıyorsa, dikkatli olunmalıdır. Sage Sıcak basmalarına iyi gelir. Tansiyon hastaları dikkatli kullanmalıdır. St John’s Wort Depresyon ve anksiyete tedavisinde kullanılır. Pekçok ilaçla etkileşimi olduğu ileri sürülmektedir. Cyclosporin, amitryptiline, bazı antidepresanlar, digoxin, warfarin, theophylline, doğum kontrol ilaçları, migren ilaçları bunlar arasındadır. Femal Polen ekstresidir. Ateş basması, ruhsal dalgalanma, yorgunluk, başdönmesi ve libido azlığı için kullanılır.

Destekleyici Tedaviler

Sadece menopoz semptomlarını değil, tüm vucudu iyileştirmeye yardımcı, destek tedaviler yararlı olabilir. Homeopati, akupunktur, masaj, aromaterapi gibi tedaviler rahatlamaya ve menopozun özellikle vazomotor semptomlarını (ateş basması, huzursuzluk hissi gibi) geçirmeye yardım edebilir. Psikolojik destek kadınların iş koşulları, hormonal denge, aile içi değişiklikler gibi önemli değişimleri yaşadıkları bu menopozal yaşlarda semptomlarla başetmelerini kolaylaştırabilir.